Nationale sensibiliseringscampagne voor palliatieve zorg !
PALLIATIEVE ZORG ...
-
is zoveel meer dan zorg. Die includeert ook psychologische, sociale en existentiële ondersteuning door een multidisciplinair team ;
-
ondersteunt eveneens naasten en mantelzorgers en betreft de hele maatschappij ;
-
wordt beperkt noch door leeftijd, noch door de aandoening, noch door de prognose en kan lang vóór de terminale fase worden opgestart ;
-
wordt toegediend op verschillende zorglocaties ;
-
betreft alle zorgverleners (huisartsen en specialisten, andere verzorgers), die samenwerken met de teams gespecialiseerd in palliatieve zorg, wanneer de noden complexer zijn ;
-
helpt de patiënt zo actief mogelijk verder te leven. Schaft de behandeling van de ziekte niet systematisch af, noch de hoop, maar stelt een heroriëntatie voor naar doelen die realistisch zijn en overeenstemmen met de waarden van de patiënt ;
-
tracht pijn maximaal in te perken, zodat de patiënt zo volwaardig mogelijk het huidige moment kan beleven.
In België worden patiënten die in aanmerking komen voor palliatieve zorg te laat geïdentificeerd, namelijk gemiddeld één tot twee weken vóór hun overlijden. Deze vaststelling op het terrein wordt gestaafd door talrijke wetenschappelijke studies. Ze kan grotendeels toegeschreven worden aan afkerige voorstellingen in verband met palliatieve zorg, die gevoelens van schrik en wantrouwen genereren.
Vandaar dat de drie Belgische federaties voor palliatieve zorg beslist hebben om in maart 2020 een nationale sensibiliseringscampagne op het getouw te zetten. Het hoofddoel is een positiever beeld van palliatieve zorg op te hangen.
De campagne, voornamelijk bedoeld voor het ruime publiek, wordt gezamenlijk geïmplementeerd in de drie gewesten van het land, dankzij de financiële steun van tal van partners. Bijzondere aandacht gaat naar het Brussels Hoofdstedelijk Gewest dat tot vandaag een achterstand had wat palliatieve thuiszorg betreft.
De gebruikte communicatiekanalen zijn: een campagne met affiches in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, standaardaffiches in de zorglocaties in België, radiospotjes, flyers, sociale netwerken, video’s, enz. Alle kanalen verwijzen het publiek door naar een centraliserende website. Die ontkracht vooroordelen en verwijst door naar bijkomende informatiebronnen (“spreek erover met uw behandelende arts”), evenals naar de websites van de federaties en de platformen.
Twee preliminaire stappen werden uitgevoerd door de BFPZ/FBSP:
-
In 2018-2019: tentoonstellingen met foto’s, getuigenissen en video’s. Vertrekkend van het idee dat een beeld sprekender is dan een discours, en dat de getuigenis van een persoon meer impact heeft dan het discours van een professionele zorgverlener, hadden ze tot doel sensibilisering van het publiek. Ze werden in 2019-2020 hernomen door een aantal Waalse platformen.
-
Ter gelegenheid van de werelddag op 12 oktober 2019: sensibiliseringsactie ‘'Palliapass" aan het station Brussel-Centraal. Meer dan 1800 Palliapass werden onder de reizigers verdeeld en het event werd in de media opgepikt (bx1, bruzz, vivre ici, brussels times, enz.) en op sociale media.
Volledig bestand ->
PICT en ACP
Twee onmisbare schakels om palliatieve zorg op de noden en wensen van de patiënt af te stemmen
De visie is de volgende: “Palliatieve zorg opgestart en gemoduleerd volgens de noden en wensen van de patiënt, en niet volgens zijn levensverwachting, ziekte of uitputting van de therapeutische mogelijkheden”.
Tal van studies hebben de positieve impact van dit concept getoond op de levenskwaliteit en de tevredenheid van de patiënt en zijn naasten, evenals op de vermindering van nutteloze behandelingen in de laatste levensfase. In België werd dit op wetgevend vlak vertaald door de gewijzigde wet van 21/07/2016.
De concrete implementatie op het terrein gaat via twee schakels :
Toepassing van PICT (Palliative Indicator Tool)
Dit is een gevalideerd instrument. De gebruiksvriendelijke vragenlijst maakt het mogelijk de palliatieve patiënt vroegtijdiger in zijn zorgtraject te identificeren. Dat heeft zich op wetgevend vlak vertaald in het KB van 21/10/2018. Het doel is de aandacht van de basiszorgverleners vroegtijdiger te trekken op de noden van de patiënt wat levenskwaliteit en communicatie betreft.
De palliatieve identificatie volgens de wetteksten van 2016 en 2018 moet worden onderscheiden van de identificatie volgens de reglementering van het RIZIV die toegang tot rechten bepaalt (palliatief forfait, afschaffen van remgelden, enz.). Dit laatste blijft vandaag beperkt tot de drie laatste levensmaanden, ondanks de aanbevelingen van de federaties die een verruiming bepleiten voor patiënten met een langere levensverwachting maar met intense noden.
Veralgemening van de geanticipeerde zorgplanning (advance care planning of ACP)
Dit is een overlegproces waarbij de patiënt, de arts, de naasten en het zorgteam zijn betrokken. Focus ligt op de waarden, doelen en voorkeuren van de patiënt voor toekomstige zorg.
Het is aanbevolen om ACP te actualiseren op kantelmomenten in de evolutie en de besluiten in het gedeelde medische dossier te registreren.
Het doel van ACP is dubbel :
-
Het bepalen van de doelen van gedeelde zorg, die rekening houdt met de wensen van de patiënt.
-
Het nemen van een beslissing vergemakkelijken in dringende situaties of indien de patiënt zijn wil niet meer kan uitdrukken
Actueel is de implementatie van beide schakels in België een “work in progress” maar dat concreet zou moeten worden in de herfst van 2020